Korea Południowa to kraj, który obecnie kojarzy się z nowoczesnymi produktami (np. samochodami i elektroniką) oraz nieustannym zagrożeniem ze strony swojego komunistycznego sąsiada.
Won południowokoreański, KRW
Wiele osób bardziej zainteresowanych gospodarką, zna również historię sukcesu, który poprowadził Koreę Południową od poziomu gospodarczego ówczesnych Indii (lata 50 – te) do statusu tygrysa gospodarczego. Ze względu na rosnące znaczenie koreańskich produktów, coraz więcej firm z Europy (w tym również polskich) ma styczność z wonem południowokoreańskim. Ta waluta, która nadal może wydawać się dość egzotyczna dla Polaków, obecnie posiada większe globalne znaczenie niż rodzimy złoty. W związku z powyższym, warto dokładniej przyjrzeć się specyfice wona z Korei Południowej (KRW) oraz jego historii.
Symbol oraz podział waluty południowokoreańskiej
Międzynarodowy symbol wona południowokoreańskiego (KRW), rzadko pojawia się w polskich kantorach stacjonarnych oraz internetowych.
Ten trzyliterowy skrót w formacie ISO, pochodzi od angielskiej nazwy „korean won”.
Warto zwrócić uwagę, że osoby szukające informacji o wonie, mogą również spotkać skrót KPW. Dotyczy on wona używanego na terenie Korei Północnej. Ten „komunistyczny won” rzadko jest przedmiotem obrotu na rynku, gdyż Koreańska Republika Ludowo – Demokratyczna (KRLD) utrzymuje ograniczone kontakty handlowe i została objęta sankcjami gospodarczymi.
Warto też wspomnieć, że obydwa wony (południowokoreański i północnokoreański) cechują się takim samym symbolem (₩). Przypomina on polską literę „W” z dwoma poziomymi kreskami. Identyczny symbol to nie koniec podobieństw pomiędzy walutami Korei Północnej i Korei Południowej. Obie te waluty dzielą się na 100 jednostek (1 KRW = 100 jeon, 1 KPW = 100 chon). W przypadku Korei Południowej, zastosowanie jeon jest już bardzo ograniczone. Ze względu na utratę zdolności nabywczej (spowodowaną inflacją), ta podjednostka wona nie jest już używana w ramach codziennych rozliczeń. Nazwę jeon (nie posiadającą liczby mnogiej w języku koreańskim), stosuje się jeszcze przy okazji rozliczeń walutowych i podawania kursów z FOREX-u.
Nazwa waluty Korei Południowej i Korei Północnej, oczywiście posiada taką samą etymologię. Pochodzenie nazwy wona (KRW i KPW) jest podobne jak etymologia nazwy obecnej waluty z Chin (juana) oraz Japonii (jena). Nazwy wszystkich tych walut są związane z pojawieniem się europejskich monet kruszcowych na terenie Dalekiego Wschodu. Te pieniądze przywożone przez kupców (m.in. portugalskich oraz hiszpańskich), cieszyły się zainteresowaniem lokalnych handlarzy. Były one nazywane „okrągłymi” i zyskały nazwę odpowiadającą lokalnemu przymiotnikowi określającemu okrągły kształt (jen/won/juan). Z czasem, koreańska nazwa „won” przylgnęła do wszystkich okrągłych monet (bez dziurki pośrodku) i stała się nazwą nowej jednostki monetarnej. Znacznie więcej o historii wona, napiszemy w kolejnym rozdziale naszego opracowania. W kontekście nazw warto również wspomnieć o etymologii jeon, czyli podjednostki wona południowokoreańskiego. Nazwa „jeon” w języku koreańskim oznacza po prostu pieniądze. Warto wiedzieć, że Jeon (Chon) jest również jednym z najbardziej popularnych nazwisk na obszarze Półwyspu Koreańskiego.
Monety koreańskie
Po omówieniu kwestii związanych z etymologią, warto przejść do tematu dotyczącego monet i banknotów używanych na obszarze Korei Południowej. Tak jak już wspomnieliśmy, osoba zwiedzającą demokratyczną Koreę na próżno może szukać monet z napisem „jeon”. Obecnie najmniejszy nominał monety to po prostu jeden won (patrz poniższa grafika). Większe monety posiadają następujący nominał:
- 5 wonów
- 10 wonów
- 50 wonów
- 100 wonów
- 500 wonów
Warto odnotować, że Korea Południowa wyróżnia się stosunkowo wysokimi (trzycyfrowymi) nominałami widocznymi na swoich monetach. Takie nominały w innych krajach zwykle pojawiają się na banknotach. Na uwagę zasługuje również wygląd obecnej serii monet. Znajdziemy na nich napisy w języku koreańskim oraz motywy jednoznacznie kojarzące się z Dalekim Wschodem. Przykładem może być buddyjska pagoda (10 KRW), kłos ryżu (50 KRW) oraz żuraw mandżurski (500 KRW). Na monecie o nominale 100 wonów pojawia się z kolei wizerunek Yi Sun Sina, czyli koreańskiego dowódcy, który pokonał Japończyków w bitwie morskiej z 1597 r.
Banknoty KRW
Ciekawie przedstawia się również kwestia banknotów używanych na terenie Korei Południowej. W tym kraju teoretycznie uznawane są jeszcze papierowe pieniądze z lat 70 – tych. Oczywiście liczba takich pieniędzy w obiegu mocno już spadła. Znacznie łatwiej można spotkać banknoty z lat 80 – tych i 90 – tych (zobacz przykład poniżej). Warto zwrócić uwagę, że wszystkie koreańskie banknoty emitowane od początku lat 70 – tych upamiętniają te same postacie historyczne (na tych samych nominałach) i cechują się dość podobnym projektem. Zmianie oczywiście ulegają zabezpieczenia, bo sfałszowane banknoty przez pewien czas były plagą w Korei Południowej.
Najnowsza seria koreańskich banknotów (wprowadzona do obiegu w latach 2006 – 2009), wyraźnie nawiązuje do wcześniejszych papierowych pieniędzy. Na banknotach o nominale 1000 KRW, 5000 KRW i 10 000 KRW przedstawiono te same osoby co poprzednio. Nowością było wprowadzenie w 2009 r. banknotu o nominale 50 000 wonów. Koreańczycy na razie nie zdecydowali się na denominację wona („obcięcie zer”) i używają nieco kłopotliwych dużych nominałów. Dlatego za bochenek chleba w Korei Południowej trzeba zapłacić aż 3000 wonów.
Nowe koreańskie banknoty znacznie ładniejsze i lepiej zabezpieczone od swoich poprzedników. Na banknotach z najnowszej serii, znajdziemy następujące postacie historyczne:
- konfucjańskiego filozofa Yi Hwanga – nominał 1000 KRW
- konfucjańskiego filozofa Yi I – nominał 5000 KRW
- króla Sejonga Wielkiego – nominał 10 000 KRW
- malarkę i poetkę Shin Saimdang – nominał 50 000 KRW
Warto dodać, że koreański bank centralny na razie nie informuje o planowanym wycofaniu z obiegu starszych wzorów banknotów. Można oczekiwać, że zgodnie z dotychczasową praktyką, te stare pieniądze będą używane przez dłuższy czas i stopniowo zastępowane nowymi.
Historia waluty KRW
Historia południowokoreańskiej waluty jest bardzo mocno związana z dziejami kraju, który przez wieki pozostawał celem ekspansji kulturowej i militarnej dwóch potężnych sąsiadów. Mowa o Japonii oraz Chinach.
Pierwsze monety używane na terenie Półwyspu Koreańskiego, miały formę zupełnie inną od obecnej. Przodkowie dzisiejszych Koreańczyków, którzy przybyli na Półwysep Koreański 4000 lat przed naszą erą, do rozliczeń najpierw używali po prostu ziarna, a później opracowali system kawałków srebra stylizowanych na broń lub narzędzia rolnicze. Pierwsza emisja ustandaryzowanych koreańskich monet, przypadła na okolice 1000 roku i rządy dynastii Goryeo. Kolejna dynastia Joseon, z której pochodził m.in. wspomniany król Sejong Wielki (patrz banknot 10 000 KRW), wprowadziła system monetarny opierający się najpierw na pieniądzu z morwowej kory (sic!), a później na miedzianych monetach. W 1633 r. walutą Korei stał się mun. W tym czasie, Królestwo Koreańskie podnosiło się z gruzów po najazdach Japończyków i Mandżurów. Później nastał okres względnego spokoju militarnego oraz izolacjonistycznej polityki władców, trwający do końca XIX wieku. Zamknięte na świat Królestwo Koreańskie, zmagało się z narastającymi problemami wewnętrznymi (m.in. biedą na wsi oraz korupcją).
W ramach reform coraz bardziej zacofanego kraju, wprowadzono nową jednostkę monetarną (yang) w systemie dziesiętnym (1892 r.). Po wojnie japońsko – chińskiej (1894 r. – 1895 r.) stało się jasne, że Korea opuści strefę wpływów chińskich i wpadnie w ręce coraz silniejszej Japonii. Już wcześniej (w 1876 r.) Japończycy wymusili na Koreańczykach daleko idące ustępstwa ekonomiczne pod pozorem traktatu o przyjaźni. Utworzone w 1895 r. Cesarstwo Korei pomimo prowadzonej polityki modernizacji, coraz bardziej popadało w zależność od swojego japońskiego sąsiada. Po zakończeniu wojny rosyjsko – japońskiej (1905 r.), zwycięzcy Japończycy wymusili na Cesarstwie Korei m.in. redukcję liczebności armii o 95% i zmianę cesarza. Wszelkie pozory zniknęły wraz z aneksją Korei przez Japonię w 1910 r. Wspomnieniem po czasach marionetkowego Cesarstwa Koreańskiego pozostał won wprowadzony w 1902 r. (na miejsce pięciu yang). Podczas brutalnej okupacji Korei, Japończycy wprowadzili do użytku jena koreańskiego, który miał taką samą wartość, jak jego japoński odpowiednik. Jen koreański (dzielony na 100 sen), znajdował się w użytku na terenie Korei od 1910 r. do 1945 r.
Koniec okupacji japońskiej skutkował podziałem Półwyspu Koreańskiego wzdłuż 38 równoleżnika (uzgodnionym przez zwycięskie mocarstwa – ZSRR oraz USA). Pomimo szybkiego tempa wzrostu gospodarczego pod japońską okupacją, istniały spore różnice w zamożności tworzącej się Korei Północnej i Południowej. To północna część półwyspu była lepiej uprzemysłowiona i mniej zniszczona przez wojnę. Co więcej, komunistyczna Korea tworzona pod protektoratem ZSRR, posiadała więcej bogactw naturalnych. Na południu, wspierany przez Amerykanów reżim Li Syng Mana, musiał się zmagać z chaosem i buntami wzniecanymi przez komunistycznych agentów.
W tych trudnych warunkach, Korea Południowa z powrotem wprowadziła wona (jesienią 1945 r.). Wartość nowej waluty ustalono na poziomie 1/15 dolara USA. Pięć lat później (w 1950 r.), został utworzony południowokoreański bank centralny. Ta zmiana organizacyjna miała już miejsce podczas wojny koreańskiej, która dodatkowo zniszczyła obszar obecnej Korei Południowej. Warto pamiętać, że w szczytowym okresie swojej ofensywy, siły Korei Północnej (wspierane przez Chiny i ZSRR) opanowały 95% Półwyspu Koreańskiego. Po udanym desancie Amerykanów i krwawych walkach, granica między Koreą Północną i Południową została ustalona według przebiegu obowiązującego do dziś. Obydwa państwa formalnie wciąż znajdują się w stanie wojny, a podstawą do przerwania walk jest zawieszenie broni.
Wysoka inflacja, która zawsze towarzyszy działaniom wojennym, zmusiła władze Korei Południowej do wycofania z obiegu mocno zdewaluowanych wonów. Tak zwany pierwszy won, ze względu na wojnę aż 400 razy osłabł wobec USD. W 1953 r. za 1 dolara amerykańskiego trzeba było zapłacić 6000 wonów z Korei Płd.
Na miejsce wonów w 1953 r. wprowadzono nową jednostkę monetarną – hwana. Podobnie jak won, była ona ściśle powiązana kursowo z dolarem USA. Jeden hwan zastąpił 100 wonów. Nowa jednostka monetarna pomimo spadku wartości oraz inflacji, przetrwała do końca brutalnego i skorumpowanego reżimu Li Syng Mana (zobacz poniższy banknot 1000 hwanów z 1959 r.). Popierany przez USA dyktator Korei Południowej, po protestach z 1960 r. uciekł na Hawaje.
W ramach reform następujących po upadku reżimu Li Syng Mana, won ponownie został przywrócony jako koreańska jednostka monetarna i powiązany z dolarem USA (1962 r.). Rok po tej zmianie waluty, władzę prezydencką (i de facto dyktatorską) objął Park Chung Hee. Rządy Parka trwające do 1979 roku, upłynęły pod znakiem ograniczenia swobód obywatelskich i szybkiego rozwoju gospodarczego. Warto pamiętać, że jeszcze w latach 60 – tych Korea Południowa była stosunkowo biednym krajem, który notował podobny poziom PKB per capita, jak komunistyczny sąsiad z północy.
Polityka gospodarcza prowadzona za rządów prezydenta Park Chung Hee rozpoczęła koreański cud ekonomiczny. W ramach nowej doktryny gospodarczej, państwo ukierunkowało gospodarkę na eksport, wspierało akumulację krajowych oszczędności, wabiło inwestorów tanią siłą roboczą, prowadziło politykę protekcjonistyczną i premiowało rodzime firmy za rozwój technologiczny. Właśnie za rządów Parka Chung Hee, powstały słynne południowokoreańskie czebole (np. Hyundai, LG i Samsung). Niekwestionowane sukcesy gospodarcze w latach 60 – tych, początkowo zapewniły wysokie poparcie dla autorytarnych rządów Parka. Kolejna dekada (pomimo względnie szybkiego tempa rozwoju gospodarczego) przyniosła jednak protesty przeciwko coraz większej arogancji rządzącej ekipy. Ostatecznie Park Chung Hee został zastrzelony w 1979 r. przez szefa koreańskiego wywiadu. Ta nieoczekiwana zmiana na stanowisku prezydenta, wprowadziła chaos polityczny i gospodarczy. Krótkie rządy prezydenta Choi Kyu Ha rozpoczęły się od liberalizacji systemu, ale później skończyły krwawym tłumieniem protestów.
Kolejny prezydent Chun Doo Hwan (1980 r. – 1988 r.) też zdradzał skłonności do niedemokratycznych metod sprawowania władzy. Rządy tego prezydenta równocześnie cechowały się liberalizacją gospodarki oraz szybkim tempem wzrostu PKB. W ramach reform, porzucono ustalanie sztywnego kursu wona wobec dolara. Koreańskie władze monetarne zaczęły brać pod uwagę koszyk walut najważniejszych partnerów handlowych i na tej podstawie wyznaczały notowania wona. Poprzez konserwatywną politykę monetarną, nowemu prezydentowi udało się opanować inflację. Pomimo dobrej sytuacji gospodarczej i polityce sprzyjającej rozwojowi biedniejszych regionów, Koreańczycy w drodze protestów obalili prezydenta Chun Doo Hwana. W 1988 roku przyjęto nową, w pełni demokratyczną konstytucję Korei Południowej. Na początku demokratycznych reform, nominalne PKB opisywanego kraju znacząco przekraczało już 200 mld USD. Analogiczny wynik notowany w 1962 r. wynosił niecałe 3 mld USD. W analizowanym okresie (1962 r. – 1989 r.), realne tempo wzrostu koreańskiej gospodarki przekraczało 8% rocznie.
Pierwsza połowa lat 90 – tych również upłynęła pod znakiem dobrej koniunktury gospodarczej na terenie Korei Południowej. W tym samym czasie, reżim z północy doświadczał coraz większych kłopotów gospodarczych (spowodowanych m.in. upadkiem ZSRR). Ekonomiczne prosperity Korei Południowej zakończyło się wraz z wybuchem azjatyckiego kryzysu finansowego pod koniec 1997 r. W przypadku koreańskiej gospodarki, przyczyną kryzysu była między innymi zbyt agresywna ekspansja rynkowa dużych firm (często działających ze wsparciem państwa). Słaba spłacalność kredytów zaciąganych przez koreańskie firmy, skutkowała kłopotami sektora bankowego i upadkiem jednej trzeciej banków handlowych. Pierwsze sygnały o kłopotach gospodarczych, wywołały drastyczny spadek wartości wona atakowanego przez spekulantów (patrz poniższy wykres). W tym kontekście warto dodać, że na początku 1990 r. Korea Południowa wprowadziła system płynnego kursu walutowego z limitem dziennych wahań. Pod wpływem ataków spekulacyjnych, koreańskie władze monetarne zostały zmuszone do zupełnego uwolnienia kursu walutowego.
Sytuację ekonomiczną Korei Płd. udało się opanować już w 1999 roku, gdy kraj wrócił na ścieżkę wzrostu gospodarczego. W szybkim przełamaniu kryzysu, pomogła pomoc z Międzynarodowego Funduszu Walutowego (21 mld USD) i specyfika elastycznego rynku pracy. Trzeba również wspomnieć o tanim wonie wspierającym eksport (patrz poniższy wykres).
Przez pierwszą połowę minionej dekady, koreański rząd zajmował się liberalizacją gospodarki i próbował zmienić model wzrostu oparty na dużych i często niewydolnych koncernach (wspomnianych czebolach). Te działania przyniosły efekt w postaci dość wysokiego tempa wzrostu PKB w latach 2000 – 2007 (2,9% – 8,9%). Wbrew oczekiwaniom wielu analityków, mocno uzależniona od eksportu koreańska gospodarka, pod koniec minionej dekady nie doświadczyła recesji. Ujemnej zmiany PKB udało się uniknąć między innymi dlatego, że spadek wartości wona względem dolara znów pomógł eksporterom (patrz powyższy wykres). W krytycznym momencie po eskalacji globalnego kryzysu, za jednego dolara amerykańskiego trzeba było zapłacić nawet 1500 wonów. Później kurs USD/KRW ustabilizował się na poziomie 1050 – 1200. Stabilizacja dotyczyła również tempa wzrostu koreańskiej gospodarki. Po odbiciu gospodarczym z 2010 r. (patrz poniższy wykres), dodatnia zmiana PKB w kolejnych latach (2011 – 2016) wynosiła od 2,3% do 3,7%. Taki wynik wydaje się bardzo dobry, biorąc pod uwagę poziom rozwoju gospodarczego Korei i uwarunkowania w światowej gospodarce.
Emitent, wartość emisji i zasięg obowiązywania waluty
Nasz historyczny opis zawierał już pewne informacje na temat banku centralnego Korei Południowej (utworzonego w 1950 r.). Koreański Bank Centralny jest m.in. spadkobiercą krótkotrwałej historii bankowości centralnej z czasów Cesarstwa Koreańskiego. Warto wspomnieć, że w tworzeniu Koreańskiego Banku Centralnego uczestniczyli specjaliści przysłani w tym celu ze Stanów Zjednoczonych. Podobnie jak w innych dziedzinach, Korea Południowa wdrażała rozwiązania amerykańskie, a jej północny sąsiad zapożyczał potrzebne koncepcje od ZSRR oraz komunistycznych Chin. Warto jednak zwrócić uwagę, że system polityczny południowej Korei do końca lat 80 – tych był daleki od demokracji. Autorytarny sposób zarządzania państwem, rzutował na politykę i zadania koreańskiego banku centralnego. Ta instytucja musiała bez zastrzeżeń realizować politykę gospodarczą rządu i wspierać finansowo rosnące w siłę czebole. Gubernatorzy banku centralnego Korei, którzy nie godzili się na taki model bankowości centralnej, byli po prostu dymisjonowani.
Obecnie Koreański Bank Centralny jest nowoczesną instytucją, która pod względem zadań i sposobu organizacji, nie różni się od swoich odpowiedników z innych wysokorozwiniętych krajów. Zmiany przepisów dokonane w 1997 r. oraz 2003 r. usprawniły działanie banku centralnego Korei i zwiększyły jego niezależność. Trudno ukryć, że kryzys z końca 1997 r. mocno zmotywował Koreańczyków do usprawnienia nadzoru nad systemem finansowym. Dlatego koreańska gospodarka znacznie lepiej przeszła kolejny kryzysowy test z 2008 r. i 2009 r. Warto również wspomnieć, że po 1997 r. osoby kierujące Koreańskim Bankiem Centralnym (w ramach komitetu polityki monetarnej), zyskały większą swobodę w realizacji swoich celów (głównie utrzymania niskiej inflacji).
Koreański Bank Centralny oprócz prowadzenia polityki monetarnej i kontrolowania emisji pieniądza, zajmuje się również nadzorem nad systemem płatniczym, obsługą budżetu państwa państwa i działalnością analityczną. Dzięki statystykom dostarczanym przez opisywaną instytucję, można się dowiedzieć, że w lipcu 2017 r. podaż M2 dla koreańskiego pieniądza wyniosła 2,47 tryliona wonów (ok. 7,61 biliona złotych). Ten wynik uwzględnia między innymi gotówkę w obiegu oraz depozyty bankowe.
Analogiczna podaż M2 dla polskiego złotego w lipcu 2017 r. wynosiła 1,26 bln zł. Bardzo duża różnica podaży złotego i wona, wynika między innymi z dysproporcji w wielkości polskiej oraz koreańskiej gospodarki. Dane Banku Światowego wskazują, że Korea Południowa obecnie jest jedenastą pod względem wielkości gospodarką świata z PKB nominalnym na poziomie 1411 mld USD (2016 r.). Analogiczny wynik dla Polski zajmującej 23 miejsce (2016 r.), oscyluje na poziomie około 470 mld USD. Trzeba również wziąć pod uwagę fakt, że koreański system bankowy jest lepiej rozwinięty niż jego polski odpowiednik. Podobna sytuacja dotyczy rynku kapitałowego.
Jeżeli chodzi o zakres używania wona jako oficjalnego środka płatniczego, to ogranicza się on tylko do terytorium Korei Południowej (Republiki Koreańskiej). Warto pamiętać, że ten kraj pod względem wielkości populacji znacząco wyprzedza Polskę i liczy sobie około 51,5 mln mieszkańców. Dla porównania, w Korei Północnej (KRLD) mieszka tylko 25 mln obywateli. Dysproporcja w wielkości gospodarki jest o wiele większa. Według przybliżonych szacunków, nominalny PKB dla KRLD w 2015 r. wynosił około 25 mld USD (Korea Południowa – 1411 mld USD w 2016 r.).
Polityka monetarna emitenta KRW
Tak jak już wspomnieliśmy, Koreański Bank Centralny obecnie dysponuje autonomią w zakresie polityki monetarnej i nie musi słuchać wytycznych płynących z rządu. To nie oznacza jednak, że władzom monetarnym w Korei Południowej brakuje zmartwień. Tamtejsza mocno uzależniona od eksportu gospodarka, jest wrażliwa na zmiany międzynarodowej koniunktury. Południowokoreańską gospodarkę destabilizują również posunięcia nieobliczalnego sąsiada z północy. Można się o tym przekonać, analizując wpływ kolejnych prób nuklearnych i rakietowych w KRLD na kurs wona południowokoreańskiego.
Kursu wona przez ostatnie lata nie wzmacniała również polityka monetarna Koreańskiego Banku Centralnego. W Korei Południowej mieliśmy bowiem do czynienia ze systematycznym spadkiem stóp procentowych. Obecnie główna stopa procentowa Koreańskiego Banku Centralnego wynosi zaledwie 1,25% (patrz poniższy wykres). Taka wartość utrzymuje się po ostatniej obniżce z czerwca 2016 r. Warto zwrócić uwagę, że jeszcze w 2012 r. analizowana stopa procentowa wynosiła 3,25%.
Dzięki systematycznemu obniżaniu stóp procentowych, koreańska gospodarka mogła utrzymać relatywnie wysokie tempo wzrostu wynoszące 0,5% – 1,0% kwartalnie (patrz kolejny wykres) i przezwyciężyć eksportową zapaść widoczną w 2015 r. Ta zapaść była związana m.in. ze spowolnieniem gospodarczym w Chinach, które odbierają aż 25% eksportu z Republiki Koreańskiej. Dbanie o wyniki eksporterów w przypadku takiego kraju jak Korea Płd. jest kluczową kwestią. Obecnie wzrost wartości koreańskiego eksportu bije rekordy (patrz czerwona linia na poniższym wykresie), co dobrze wróży perspektywom całej gospodarki.
W kontekście wyników gospodarczych Korei Południowej, pewne obawy mógł budzić szybki wzrost inflacji widoczny od połowy 2016 roku (patrz czerwona linia na drugim poniższym wykresie). Informacje z poniższego wykresu wskazują, że przyczyną wzrost inflacji były wyższe ceny surowców energetycznych. Trzeba zaznaczyć, że w 2017 r. inflacja ustabilizowała się już na poziomie 2,00%, który odpowiada nowemu celowi koreańskich władz monetarnych. Wcześniej (lata 2013 – 2015) taki cel był wyznaczony w postaci przedziału (2,5% – 3,5%).
Prognozy dla koreańskiej gospodarki zakładają stabilny wzrost PKB w 2018 r. (2,8%) oraz roczną inflację w 2017 r. i 2018 r. na takim samym poziomie bliskim celowi banku centralnego (1,9%). W związku z powyższym, raczej nie można spodziewać się radykalnych zmian polityki monetarnej w Korei. Mogą one nastąpić tylko w przypadku jakichś szokowych bodźców (politycznych lub ekonomicznych).
Specyfika i znaczenie waluty KRW na rynku FOREX
Tak jak wspomnieliśmy wcześniej, won południowokoreański cechuje się większym znaczeniem na rynku FOREX, niż na przykład złoty (patrz poniższa tabela). Taka sytuacja nie powinna dziwić ze względu na dysproporcję w rozmiarze polskiej i koreańskiej gospodarki. Spore znaczenie ma również proeksportowa orientacja gospodarcza Republiki Koreańskiej.
Dane Banku Rozrachunków Międzynarodowych (BIS – Bank of International Settlements) wskazują, że przez kolejne lata won cechował się następującym udziałem w wartości obrotów na rynku walutowym FOREX:
- 2001 rok – 0,8% (15 miejsce)
- 2004 rok – 1,1% (11 miejsce)
- 2007 rok -1,2% (14 miejsce)
- 2010 rok – 1,5% (11 miejsce)
- 2013 rok – 1,2% (17 miejsce)
- 2016 rok – 1,7% (15 miejsce)
Według danych BIS, udział złotego obrotach rynku FOREX przedstawiał się następująco:
- 2001 rok – 0,5% (18 miejsce)
- 2004 rok – 0,4% (19 miejsce)
- 2007 rok – 0,8% (17 miejsce)
- 2010 rok – 0,8% (18 miejsce)
- 2013 rok – 0,7% (22 miejsce)
- 2016 rok – 0,7% (22 miejsce)
Dane Banku Rozrachunków Międzynarodowych wskazują, że w 2004 r. i 2010 r. won prawie awansował do pierwszej dziesiątki walut najczęściej wymienianych na FOREX-ie. Później koreańska waluta spadła niżej w klasyfikacji (ze względu na presję walut z krajów rozwijających się gospodarczo). Tym niemniej można oczekiwać, że won południowokoreański nadal będzie notowany przynajmniej w drugiej dziesiątce FOREX-owego rankingu. Przyczyną jest stabilne tempo wzrostu koreańskiej gospodarki oraz jej długookresowy potencjał. Korea Południowa jako jedyne państwo wysokorozwinięte, została zaliczona do grupy 11 krajów o bardzo dużym potencjale dalszego wzrostu gospodarczego (The Next Eleven).
Znaczenie KRW i PLN na rynku FOREX (2001 r. – 2016 r.) | ||||||
Waluta
↓ |
2001 r. | 2004 r. | 2007 r. | 2010 r. | 2013 r. | 2016 r. |
Wartościowy udział danej waluty w obrotach FOREX-u | ||||||
Dolar amerykański (USD) | 90% | 88% | 86% | 85% | 87% | 88% |
Euro (EUR) | 38% | 37% | 37% | 39% | 33% | 31% |
Jen (JPY) | 24% | 21% | 17% | 19% | 23% | 22% |
Funt brytyjski (GBP) | 13% | 16% | 15% | 13% | 12% | 13% |
Dolar australijski (AUD) | 4% | 6% | 7% | 8% | 9% | 7% |
Dolar kanadyjski (CAD) | 4% | 4% | 4% | 5% | 5% | 5% |
Frank szwajcarski (CHF) | 6% | 6% | 7% | 6% | 5% | 5% |
Juan renminbi (CNY) | 0% | 0% | 0% | 1% | 2% | 4% |
Korona szwedzka (SEK) | 2% | 2% | 3% | 2% | 2% | 2% |
Peso meksykańskie (MXN) | 1% | 1% | 1% | 1% | 3% | 2% |
Won południowokoreański (KRW) | 1% | 1% | 1% | 2% | 1% | 2% |
Złoty (PLN) | 0% | 0% | 1% | 1% | 1% | 1% |
Źródło: opracowanie Kurencja.com na podstawie danych Banku Rozrachunków Międzynarodowych (raport Triennial Central Bank Survey z 2016 r.)
Notowania waluty oraz jej zmienność
Korea Południowa nie posiada istotnych powiązań handlowych z Polską i należy do innego regionu geopolitycznego. Właśnie dlatego można przypuszczać, że won cechuje się wysoką zmiennością kursową wobec rodzimego złotego. Dzięki danym portalu RatesFx.com można zweryfikować te przypuszczenia (patrz poniższa tabela).
Dane wspomnianego portalu z ostatniego 1 miesiąca, ostatnich 3 miesięcy, ostatniego 1 roku i ostatnich 3 lat potwierdzają relatywnie dużą zmienność kursową wona (względem złotego). W przypadku ostatniego miesiąca (naliczanego wstecz od 28 września 2017 r.) to właśnie won i dolar amerykański wyróżniał się najwyższym współczynnikiem zmienności. Przyczyną tego stanu rzeczy, z pewnością była groźba interwencji militarnej USA na Półwyspie Koreańskim. Jeżeli chodzi o trzy inne okresy, to zmienność wona względem złotego również była wysoka, ale nie największa w grupie analizowanych walut. Wyższą wartością wskaźnika zmienności wyróżniały się następujące waluty:
- dolar amerykański – ostatnie 3 miesiące
- funt brytyjski – ostatni 1 rok
- frank szwajcarski – ostatnie 3 lata
W przypadku funta, kluczowe znaczenie miała kwestia Brexitu. Z kolei na wyniki dotyczące franka szwajcarskiego, nadal wpływa sytuacja z 15 stycznia 2015 r. (tzn. uwolnienie CHF ze sztucznego limitu wartości względem euro). Jeżeli chodzi o europejską walutę, to już tradycyjnie, cechowała się ona najmniejszą zmiennością kursową względem PLN (patrz poniższa tabela).
Sprawdź, w jaki sposób opisywaliśmy historię, perspektywy i znaczenie euro >
Przeczytaj nasz ciekawy opis dolara amerykańskiego, czyli najpopularniejszej waluty świata >
Dowiedz się więcej o nazwie, historii i specyfice brytyjskiego funta >
Zobacz, co warto wiedzieć o franku szwajcarskim i wzroście jego kursu z 2015 roku >
Zmienność notowań KRW oraz głównych walut
w stosunku do złotego (wrzesień 2017 r.) |
||||
Analizowany wskaźnik →
Waluta ↓ |
Wskaźnik zmienności kursu
w stosunku do złotego* |
|||
ostatni
1 miesiąc |
ostatnie 3 miesiące | ostatni 1 rok | ostatnie
3 lata |
|
Won południowokoreański (KRW)
|
10,11 | 7,92 | 7,64 | 8,73 |
Dolar amerykański (USD) | 10,35 | 8,53 | 8,51 | 9,60 |
Euro (EUR) | 3,81 | 4,13 | 4,67 | 5,79 |
Jen japoński (JPY) | 8,28 | 8,03 | 9,04 | 10,87 |
Funt brytyjski (GBP) | 8,62 | 7,92 | 9,31 | 9,40 |
Frank szwajcarski (CHF) | 6,41 | 7,63 | 6,29 | 11,77 |
*- Wskaźnik zmienności to zannualizowane odchylenie standardowe z wahań danej pary walutowej,
Źródło: opracowanie Kurencja.com na podstawie danych www.RatesFx.com z 28 września 2017 r.
Ciekawostki związane z wonem koreańskim
Nasze opisy walut zawsze kończą się kilkoma ciekawostkami. Takie interesujące fakty, dotyczą również wona południowokoreańskiego. Warto wiedzieć, że:
- Nowy banknot o nominale 50 000 wonów (wprowadzony w 2009 r.) to pierwszy taki papierowy pieniądz z Korei Południowej, na którym została uhonorowana kobieta.
- Koreański Bank Centralny niedawno podjął działania mające na celu zupełne wyeliminowanie monet z obrotu. Młodzi Koreańczycy już od dawna preferują płatności bezgotówkowe. Wyniki sondaży wskazują, że dwie trzecie mieszkańców Korei Południowej nie nosi ze sobą żadnych monet.
- Banknoty północnokoreańskie bardzo różnią się od swoich odpowiedników z Korei Południowej. Poniżej przedstawiliśmy przykładowy banknot wyemitowany na północy Półwyspu Koreańskiego. Nietrudno na nim zauważyć elementy propagandowe i specyficzną socrealistyczną stylistykę